Het Grote Lichtweer Artikel

21 oktober 2020 in
Het Grote Lichtweer Artikel
Daan Groot

Waarschuwing: Dit is een confronterend artikel. 

In Nederland van april tm oktober zijn dit de pijnlijke statistieken:
15% van de dagen -> 16-35 knopen (5+ bft)
66% van de dagen -> 8-16 knopen (3 & 4 bft)

Dat ziet er zo uit: 


Maar 15% + 66% telt toch niet op tot 100%? 
Klopt, de resterende 19% is nog minder dan 8 knopen, dat zijn die echt zware dagen.


Het algemeen geldend advies (en waarom dat advies tegenwoordig absurd is)
- Als je 80 kg weegt, koop dan een 12 en een 8 (of een 11/7) Dan kun je altijd kiten!

Het bereik van de meestgebruikte tubekites en twintipboards begint voor iemand van 80 kg zo ongeveer bij 15 knopen (een krappe 4bft) en eindigt bij +- 35 knopen. (8bft)
Dat is altijd de norm geweest.
Kiten in (veel) minder wind was tot zo’n 8-10 jaar geleden simpelweg extreem moeilijk of onmogelijk. 
Dus geef je € 3500,- uit aan een set van 2 kites. 
Daarmee kun je 15% van de tijd kiten. Maar het is het 100% waard, want zo is het nu eenmaal en we weten niet beter.

Vervolgens zijn er al een paar jaar van die gekke types die met van die grote kites of hydrofoilboards in weinig wind aan het varen zijn. 
Je ziet ze niet zo vaak, want laten we eerlijk zijn, vaak zit jij ergens anders omdat er “toch niet genoeg wind was” (wil je meer weten over kitefoilen? Lees onze beginners kitefoil gids!)

Jij hebt niet zo’n kite of een hydrofoil, maar wel 10 of 20 prima vooroordelen, uitgekauwde grappen en excuses om deze lichtweerpioniers niet aan je nieuwsgierigheid te laten knagen.
Maar even serieus: 2 kites kopen voor 15% van de dagen dat er wind staat, wie is er nu eigenlijk gek?

En vanaf dit punt in de review kun je kiezen tussen de rode of de blauwe pil. (bron: The Matrix)
Kies je voor de blauwe pil, dan hoef je niet verder te lezen en blijf je in je eigen werkelijkheid: lichtweerkiten is niks voor mij want: <plaats hier jouw reden>.

Kies je voor de rode pil, dan zal ik je met dit artikel laten zien wat er allemaal mogelijk is.

We schrijven dit artikel namelijk niet voor de mensen die er niet in geloven, maar voor de mensen die nieuwsgierig zijn.


OK, let’s go!
Eerst even wat noodzakelijk verwachtingsmanagement:
Wil je met een lichtweerproduct op dezelfde manier met 10 knopen kunnen kiten zoals je nu doet met 25 knopen? Gaat niet gebeuren.

Dit product bestaat niet, laat het los, omarm het onbekende en ontdek juist alle nieuwe mogelijkheden!

Heb je veel moeite met verandering? Spuug die rode pil uit nu het nog kan en neem lekker de blauwe, we zien je als het lekker poeiert!

OK, nu gaan we echt:
In de basis bestaat een kitesurfset uit 3 belangrijke componenten.

1. De kite
2. Het board
3. De rider (en zijn kunde, gewicht en wensen)

Omdat deze 3 factoren elkaar beïnvloeden is het belangrijk om uit te leggen welk resultaat je (volgens ons) van elke combinatie mag verwachten.

In de kite kun je kiezen uit:
- Efficiënte lichtweer-tubekite (hoge AR)
- Efficiënte foilkite (hoge AR)
- Licht gebouwde tubekite (mid AR)
- Licht gebouwde tubekite (lage AR)
- Makkelijke lichte foilkite (mid AR)

In boards kun je kiezen uit:

- Efficiënte normale twintip
- Lichtweer-specifieke twintip
- Lichtweer-specifiek golfsurfboard
- Hydrofoil

Natuurlijk zijn er meer opties, maar dit zijn met afstand de meest voorkomende.

We hebben een diagram voor je gemaakt met daarin de efficiëntie (hoger=efficiënter) van de veel geadviseerde combinaties van kite+board. Onze criteria waren: vaarsnelheid, upwindhoek, en het in de lucht blijven van de kite/ waterherstartbaarheid. 

Over wat het meest bij je past of je het leukste vindt kunnen, we je het beste persoonlijk adviseren.

De kleur geeft de moeilijkheidsgraad aan.
Groen = makkelijk / beginner 
Oranje =
intermediatie, een zeker “intuïtief” gevoel voor kite en board vereist
Rood = gevorderd
Zwart = volledige toewijding noodzakelijk


Om de keuzes in de diagram te begrijpen moet je een aantal valkuilen kennen:
- Een twintip- of surfboard met veel rocker/kromming (freestyle-/wakestyletwintips en bigwave-surfboards) werken erg slecht in weinig wind.
Een grotere maat van dit soort producten kopen helpt amper.

- Een allround tubekite in een grote maat is niet ontwikkeld als lichtweerkite, maar als grote kite voor zware kiters.
In 15 knopen heeft iemand van 80 kg een 11 nodig, iemand van 110 kg een 14.

Als je met 80 kg de 14 koopt als lichtweerkite dan zijn o.a. de trim, gewicht, bereik, upwindperformance vaak erg teleurstellend.

Ook is er nog die 3e component: jij, de rider.
- Hoe sta je tegenover je materiaal? Moet het plug-and-play zijn zonder gezeik of vind je het juist enorm interessant om te verdiepen, tweaken en jezelf uit te dagen in het onbekende?

- Zoek je de ultieme ondergrens van de wind of juist meer gewoon de maximale lol op dagen dat het niet zo hard waait?

- Ultieme snelheid? Cruisen? Tricks? Lange afstanden of juist meer tricken op de vierkante meter?

- Welke spot(s) vaar je en geeft dat beperkingen?

Kijk naar jezelf en wees eerlijk in wat je wil en wat je het leukste lijkt!

Een toelichting op de meest voorkomende combinaties lees je hier:

1. Grote tubekite met je normale twintip:
De m2’s van kites lopen onder de 15 knopen snel op, dat zie je vaak al aan de oploop van de maatboog: bijv.….12- -14- - -17.
Om op je normale twintip enkel met de kite een paar knopen te winnen moeten er dus veel m2’s bij!

Dit komt omdat je twintip met weinig wind een vrij lage snelheid en klein oppervlakte heeft, waardoor alle efficiëntie uit de kite moet komen.
Een groot probleem waar de fabrikanten in de kite mee te maken krijgen is efficiëntie versus gewicht. 
De kite moet namelijk veel kracht leveren, maar ook nog steeds vliegen en tijdens dat vliegen uitblinken in: upwind gaan < want voor the walk-of-shame koop je geen lichtweerkite!
Maar een grote kite is zwaar, wat weer tegenstrijdig is met het feit dat een zacht windje maar weinig draagkracht heeft om dat gewicht in de lucht te krijgen of houden.

Tubekites zijn van nature al een stuk zwaarder ten opzichte van foilkites, maar hebben daarbij ook nog eens het probleem dat ze het grootste gedeelte van het gewicht helemaal aan de voorkant hebben zitten (de L.E.) wat erg ongunstig is voor de aerodynamica.
Om te voorkomen dat deze kites met die gewichtsverdeling voorover kukelen (frontstall) worden ze zo gesneden en getrimd dat ze iets dieper in het windvenster staan (t.o.v. foilkites), wat weer ongunstig uitpakt voor de upwind-prestaties (die je juist zo goed mogelijk wil krijgen).

Geen gemakkelijke dilemma’s!

Gelukkig zitten de tubekite-ontwerpers niet stil en je ziet dan ook verschillende oplossingen voor deze aerodynamische uitdaging. 1 van de oplossingen is het zo efficiënt mogelijk maken van de kite:
Door een lang uitgerekte kite (hoge aspect ratio) met een efficiënt profiel te maken loopt de kite van nature goed hoogte. Met een mooie bonus: relatief veel lift en door de combinatie grote maat & efficient profiel lekker veel hangtime.

Alle voordelen hebben natuurlijk ook hun nadelen: zo’n lange lap is niet snel de bocht om, niet makkelijk om van het water te herstarten en vraagt meer struts (=zwaarder) om stijf en stabiel te krijgen.

Voorbeelden van dit soort kites:
Core XR6 LW
Ozone Zephyr
Flysurfer Boost




Een andere oplossing is een licht gebouwde tubekite met een gemiddelde of lage AR.
Denk dan aan kites zoals de Naish Fly of de kites met 1 strut zoals de Ozone Alpha, Airush Ultra, F-one Breeze of Naish Boxer.
Deze kites hebben een vollere (minder langgerekte) vorm, waardoor ze lekker snel draaien en al vroeg veel druk geven om in te hangen.
Klinkt aantrekkelijk, maar komt wel met een flink nadeel: het gebrek aan aerodynamische efficiëntie.
Dit soort kites staan namelijk diep in het windvenster en lopen daardoor van nature slecht hoogte. gecombineerd met je normale twintip moet je flink je best doen om lekker hoogte te lopen.
Ook het windbereik valt tegen: met 9 knopen kun je varen, maar in 15 knopen sta je al overpowered.. Niet tof. (Maar wel een goede training voor je bovenbenen, never skip leg-day!).

Maar waarom zijn er dan toch zoveel van dat soort kites en wanneer werken ze dan wel goed?
Gecombineerd met een heel efficiënt board, zoals een hydrofoil, breed vlak surfboard of een grote lichtweertwintip met rechte outline (van die deuren) los je dit op.

2. Foilkite met je normale twintip:
We kennen allemaal het clichébeeld van kiters met grote Flysurfers die nog wel aan het varen zijn in een lichte zomerbries. Waarom kunnen zij het wel?

Door de grote fysieke verschillen is het concept van de foil kite (of matrasvlieger) vele malen geschikter voor kiten in weinig wind:
- Het gewicht per m2 is veel gunstiger:
Ozone Zephyr 17: 4,4 kg.
Flysurfer Soul 18: 3,1 kg. 
- Het gewicht is gelijkmatig verdeeld en zit niet voor 70% aan de voorkant.
- De dubbele laag doek creëert een beter vleugelprofiel.
- Door de uitgebreide bridle is kite “vlakker” te maken waardoor meer m2’s effectief gebruikt worden.

Iedereen die voor het eerst een foil kite vliegt is verbaast over hoe hoog deze kites boven je staan.
“12 uur” krijgt een nieuwe dimensie; zelfs zo hoog dat het lijkt alsof de kite elk moment over je heen gaat vliegen.
Maar juist het tegenovergestelde is waar; omdat het zware gewicht van een LE ontbreekt blijft een foilkite gewoon staan, ook als je even je boardje oppakt.
Dat grotere windvenster zorgt er bij 10 en 2 uur voor dat de hoek waarmee je hoogte kan lopen flink toeneemt.
Niet zo’n big deal in 20 knopen, maar in weinig wind is dat een ware verademing. Geen angst meer voor the walk of shame!

Omdat een 21m2 Soul nog steeds één kg lichter is dan een 17m Zepyr is het mogelijk om foilkites in dit soort extreem grote maten nog steeds fijn te laten vliegen.

Maar als ze op het water vallen is het wel zwemmen toch?
Nee, met een tubekite is dat inderdaad een reële angst, met een foilkite hoef je je vreemd genoeg minder zorgen te maken.
Foilkites die geschikt zijn om op het water te gebruiken (closed-cell foils) hebben allemaal een systeem waardoor ze in een crash vol lucht blijven voor zo’n 10-20 minuten.
In die 10-20 min is het zelfs veel gemakkelijker om een foilkite te herstarten omdat ze beter achteruit vliegen (er zit meer lucht in dan bij een tubekite en ze zijn een paar kg lichter!)
Maar ook omdat ze geen water verzamelen tussen de LE en het doek (dat is ook weer extra gewicht).

OK, maar als er een grote golf overheen valt is het wel uit met de pret toch?
10 knopen en grote golven.. hoe vaak zie je die combinatie?
Los daarvan: maak je ook geen illusies dat een tubekite dan wel nog te herstarten is. ;)

In de praktijk is dat dus eigenlijk geen probleem, wèl moet je je verdiepen in de herstarttechniek voordat je dit ver van de kust nodig hebt!



Foilkite met lichtweertwintip
Eigenlijk werken alle uitvoeringen closed-cell foil kites erg goed als lichtweerkites op je normale twintip, mits deze twintip een gemiddelde tot lichte rocker heeft.
Echter de grotere maten (>15m2) geven je wel een veel betere low-end als ze gecombineerd worden met een zogenaamde lichtweer-twintip.
Waarom? > De vliegsnelheid van zo’n hele grote foilkite is laag, een normale twintip is dan te klein om efficiënt in plané (= over het water glijden i.p.v. water opzij duwen) te komen, een groter board komt met een lagere vaarsnelheid wèl in plané.

Je moet misschien even wennen aan het idee van zo’n foilkite en “al die lijntjes”, maar bedenk dat je niet de eerste bent en er ondertussen zeer goede, veilige, makkelijke foilkites op de markt zijn.
Meer dan genoeg mensen die je graag meer vertellen of helpen!
Wij geven standaard een uitgebreide strand introductie bij aankoop van een foilkite.

Foilkites lopen beter hoogte, springen hoger, makkelijker en met veel meer hangtime dan grote tubekites. En als extra bonus: Je hoeft niet te pompen!

Maar ze zijn toch ook heel duur?
Ach, duur is nogal relatief:
€ 3500 voor 5 mogelijke kitedagen per maand (2 tubekites)
of
€ 3000 voor 20 mogelijke kitedagen per maand. (18m + Lichtweertwintip)
(Meer rekenvoorbeelden onderaan de review) 
Ze zijn wel duurder dan tubekites, dat wel, maar vaak niet eens zo ontzettend veel duurder.
Je moet namelijk wel appels met appels vergelijken en dus ook een 15m foilkite vergelijken met een 17m lichtweertube (= zelfde low-end)


Foto: Act Light Wind 156 x 44

Lichtweer specifiek surfboard
In plaats van een (lichtweer-)twintip kun je natuurlijk ook een surfboard nemen.
Ze hebben meer volume, vaak een groter oppervlak en ook nog eens een paar flinke vinnen om te gebruiken.
Ook zijn ze een stuk speelser en kun je strapless eindeloos variëren met transitions, grabs en andere tricks.
Meedoen is belangrijker dan winnen in deze categorie, bij dat surfy karakter passen tubekites duidelijk beter!

Omdat het niet gaat om de ultieme low-end performance hebben de echte knopenjagers hier dan ook niet zoveel te zoeken.

Er zijn echter wel een aantal spelbrekers waar je rekening mee moet houden om een teleurstelling te voorkomen.
- Heeft het board een smalle tail?
- Is het board sowieso vrij smal?
- Heeft het board veel rocker in de neus en tail?
- Heeft het board een ronde outline?
Allemaal fantastische eigenschappen voor hoge krachtige golven en harde wind, maar erg ongeschikt als lichtweeralternatief.
Hoe vlakker, breder en rechter een surfboard, des te beter geschikt voor het kiten met weinig wind.

Tips voor kiten in weinig wind met een surfboard:
- Surf het board relatief vlak (op de vinnen surfen), hierdoor verplaats je minder water en ga je beter upwind.
- Strapless is dit vanzelfsprekender en zul je daarom ook veel beter hoogte lopen.
- Druk op je voorste voet zodat de de tail van het board niet te zwaar in het water ligt.
- Kun je kiezen tussen quad en thruster dan is quad de betere keus; meer vinoppervlak in het water is namelijk efficiënter.
Blijf wel upwind kijken, want een quad blijft minder in 1 lijn dan een thruster!

Hydrofoil
Voor een snelle leercurve: volg een clinic, begin met een korte mast en een stabiele hydrofoil op dagen zonder golven met 10-15 knopen.
Zo voorkom je dat je je seizoen vergooit aan vruchteloos ploeteren.
Leren foilen kan met de verkeerde keuzes een lange, ontmoedigende en zelfs onnodig gevaarlijke weg zijn en dat is voor niemand leuk.

Hydrofoilen gaat letterlijk en figuurlijk heel hard op het moment!
Los van de explosie in innovatie en actieve hydrofoilers de laatste paar jaren is het ook met afstand de snelste en meest efficiënte board-setup.
Bij de andere categorieën las je het al; weerstand van het water is de grote vijand als de wind erg zacht is.
Hydrofoils verplaatsen vrijwel geen water en zonder die weerstand komen ze al met het kleinste zuchtje in beweging, ook schieten ze daardoor met onwerkelijke hoeken upwind.
Geen wonder dat hydrofoils voor een ware revolutie hebben gezorgd als het weinig waait.
En zoals dat altijd gaat binnen het kiten zijn er ook in het hydrofoilen verschillende disciplines ontstaan:
- Freeride
- Race
- Wave
Met daarin uiteraard ook weer veel kruisbestuiving.
Voor ieder wat wils maar dus ook gelijk een boel bomen in het spreekwoordelijke bos!

Simpel geheugensteuntje:
- Grote, diepe en dikke voorvleugel: komt met zeer lage snelheid omhoog, stabiel, stapt makkelijk over, past qua foilsnelheid goed bij golfrijden en strapless tricks/ fun
- Gemiddelde voorvleugel: komt met toegankelijke snelheid omhoog, het meest veelzijdig in te zetten (freeride), vaak een wat hogere eindsnelheid mogelijk waardoor ook de lange afstanden binnen bereik komen.
- Lange smalle voorvleugel: heeft snelheid nodig om omhoog te komen, race-georiënteerd, heeft de hoogste eindsnelheid, is het meest “overpowered” te gebruiken en daardoor het meest geschikt om hoog mee te springen, maar ook het moeilijkste in de handeling. (geen beginnerskeuze)

Wil je meer leren over welk materiaal er allemaal komt kijken bij het hydrofoilen? Check onze Kitefoil Beginnersgids.

De hydrofoil waar je op begint zit vaak in de gemiddelde hoek, maar ook de diepe, grote vleugels zijn erg gemakkelijk om mee te beginnen als je al weet dat je voorkeur gaat naar de golfrij-hoek van het hydrofoilen.



Welke kite?

Ook bij het hydrofoilen is de match met de kite erg belangrijk!
Met je gewone setje tubekites kom je zeker een heel eind, je zult al snel merken dat je 9 m2 in 15 knopen al ruim voldoende is en je 6 of 7 voor 20 knopen ineens prima inzetbaar is.
Maar onder de 15 knopen gaat het gewicht van normale 3-struts tubekites jammergenoeg al snel een rol spelen. Laat dat nou precies het windbereik zijn dat zo interessant is om in te hydrofoilen!
De kites hoeven eigenlijk niet veel groter te zijn in m2’s, maar wel een stuk lichter om toch fijn te vliegen onder die 15 knopen.

Wat zijn dan de opties? > (G)eenstrutters en foilkites.

(G)eenstrutters
Veel merken bieden sinds een paar jaar tubekites aan die specifiek ontwikkeld zijn om met weinig wind te vliegen.
Door maar 1 strut of zelfs geen struts onder het doek te zetten en de kite minder zwaar af te werken blijven ze in weinig wind, maar ook bij gekke manoeuvres in de lucht hangen.
De kite voelt en vliegt zoals een tubekite en met een 10/11 of 12 m2 als toevoeging op je quiver kunnen riders van 60-100 kg hun ondergrens naar 10 knopen verschuiven.
van 15 naar 10 knopen lijkt niet zo veel, maar als je kijkt naar de windstatistieken hierboven zie je dat dat echt dikke winst is in het aantal dagen dat je kunt knallen!

Modellen: Airush Ultra, F-one Breeze, Ozone Alpha, Naish Boxer

Deze (g)eenstrutters zijn een perfecte match met de gemiddelde en diepe hydrofoilvleugels; ze draaien vlotjes, driften mooi en geven al kracht op lage snelheid.
Voor racevleugels zijn deze modellen juist geen goeie match: ze hebben niet de topsnelheid en upwindkwaliteiten waar racevleugels naar hunkeren.

Toegankelijke foilkites
Foilkites zijn een erg interessante keuze omdat ze beduidend lichter zijn, met een betere verdeling van het gewicht over de kite.
Hierdoor lopen ze hoger aan de wind dan (g)eenstrut kites en blijven ze vooral bij (zeer) weinig wind ontzettend betrouwbaar in de lucht staan.
Niet alleen is een ondergrens van 5-6 knopen goed haalbaar, maar ook wordt hydrofoilen in 10 knopen een stuk veiliger met een foilkite!
In weinig wind is de wind namelijk lang niet altijd strak en stabiel, 10 knopen kan plotseling iets inzakken naar 7 knopen wat bij een tubekite funest is als je stilvalt of een foutje maakt!
De stabiliteit van een foilkite met een gemiddelde aspect ratio is vele malen hoger dan een tubekite onder de 10 knopen en ook de waterherstart is in veel meer situaties succesvol dan bij een tubekite.
Modellen: Flysurfer Soul, F-one Halo, Ozone Hyperlink



Omdat deze foilkites een gemiddelde aspect ratio hebben (verhouding lengte: breedte) zijn ze stabiel en draaien ze relatief snel.
Echter lang niet zo snel als de (g)eenstrutters, ze zijn daardoor meer cruise-georiënteerd en door het gebrek aan een stijf opblaasframe iets lastiger te sturen of corrigeren tijdens het downwind varen.

Race foilkites
Wil je harder, verder, hoger aan de wind en heb je een racevleugel om dat waar te maken?
Dan wil je een foilkite die er ongeveer net zo uitziet: lang en smal.
Deze zogenaamde high-aspect ratio foilkites doen boven water wat je hydrofoil onder water doet > elkaar opjutten in topsnelheid en upwindhoeken totdat jij niet harder durft.

Heb je dit onder controle dan zul je van alle mogelijke combinaties hiermee de meeste schijnbare wind opwekken waarmee je (voor het lichte briesje) onwerkelijke upwindhoeken, lift en hangtime kunnen pakken.
Ook zijn tours langs de kust of tussen spots op het IJsselmeer ineens binnen handbereik.

Met deze combinatie is het ook mogelijk om met een grotere kite te hydrofoilen waardoor snelheid en lift alleen maar extremer worden! (je bent minder snel overpowered en je kunt meer in de hydrofoil hangen)
Het nadeel is duidelijk: langzaam hydrofoilen is eigenlijk geen optie en met elk foutje krijg je gelijk een stevige draai om je oren.
Ook zijn dit soort foilkites instabieler, moeilijker te herstarten en een stuk kritischer op de bar-input bij een crash of in een windgat.

Modellen: Flysurfer Sonic, Flysurfer VMG, Ozone R1, F-one Diablo.



Over ons:
Lichtweerkiten zit diep in het DNA van Versus, alle bovengenoemde situaties zijn, zoals al onze reviews, geschreven vanuit persoonlijke ervaring.
Je vind ambassadeurs van alle bovengenoemde combinaties in onze winkel en repair en gelukkig zijn we het nooit eens over wat het “allerbeste” is. Dat is er namelijk niet, maar afhankelijk van jouw wensen is er wel een “beste voor jou” te vinden!

Rekenvoorbeelden veelvoorkomend:

80kg, kiten vanaf 11-12 knopen
TT + 15m foilkite           +- € 2600,-  (twintip heb je ws. al, samen is € 3399,-)
TT + 15m eenstruts      +- € 2000,-  (twintip heb je ws. al, samen is € 2750,-)
HF + 10m eenstruts     +- € 3200,- 
HF + 10m foilkite          +- € 3700,-
 
80kg, kiten vanaf 8-9 knopen
LW TT + 18 foilkite       +- € 3500,-
HF + 12m foilkite          +- € 3800,-
HF + 12m eenstruts     +- € 3200,-
 
80kg, kiten vanaf 5-7 knopen 
LW TT + 21 foilkite       +- € 3700,-
HF + 12m foilkite          +- € 3800,-